News

Chi phí vận hành logistics xanh cao hơn, dẫn đến giá dịch vụ có thể phải điều chỉnh. Điều này tạo ra áp lực lớn khi không phải khách hàng nào cũng sẵn sàng trả phí cao hơn cho dịch vụ thân thiện với môi trường. Trong khi đó, tại Việt Nam, chi phí logistics tại các doanh nghiệp bán lẻ chiếm tỷ trọng từ 10-20% tổng chi phí, trong đó chi phí vận tải chiếm tới 60-80%

Logistics xanh – Xu hướng tất yếu nhưng đầy thách thức

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, ngành logistics đang phải đối mặt với áp lực to lớn trong việc chuyển đổi sang mô hình vận hành bền vững hơn. Đặc biệt, sự bùng nổ của thương mại điện tử đã khiến lượng phát thải từ hoạt động giao nhận hàng hóa gia tăng đáng kể. Theo buổi tọa đàm “Phát triển logistics xanh, thích ứng nhanh và công bố FIATA World Congress 2025”, ngành vận tải và logistics hiện đang chiếm khoảng 24% lượng khí thải carbon dioxide (CO2) toàn cầu.

Mặc dù logistics xanh không chỉ là một xu hướng mà còn là con đường bắt buộc để phát triển bền vững, nhưng thách thức lớn nhất vẫn nằm ở chi phí đầu tư cao và những tác động đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Chi phí đầu tư ban đầu – Rào cản lớn nhất

Việc áp dụng công nghệ và phương tiện thân thiện với môi trường đòi hỏi nguồn vốn lớn. Các phương tiện vận tải như xe điện, xe chạy bằng năng lượng tái tạo hay hệ thống kho vận thông minh giúp giảm phát thải đều có chi phí cao hơn đáng kể so với các phương án truyền thống. Đối với các doanh nghiệp lớn như Amazon hay Alibaba, họ sẵn sàng đầu tư hàng tỷ USD vào việc xây dựng chuỗi cung ứng xanh, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2040. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), chi phí đầu tư ban đầu này có thể trở thành rào cản lớn, làm chậm quá trình chuyển đổi và giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường. Ngoài ra, việc phát triển hạ tầng hỗ trợ như trạm sạc điện, kho bãi xanh, hệ thống quản lý năng lượng cũng cần nguồn lực tài chính đáng kể. Nếu không có chính sách hỗ trợ từ nhà nước, doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai.

Khả năng cạnh tranh bị ảnh hưởng

Chi phí vận hành logistics xanh cao hơn, dẫn đến giá dịch vụ có thể phải điều chỉnh. Điều này tạo ra áp lực lớn khi không phải khách hàng nào cũng sẵn sàng trả phí cao hơn cho dịch vụ thân thiện với môi trường. Trong khi đó, tại Việt Nam, chi phí logistics tại các doanh nghiệp bán lẻ chiếm tỷ trọng từ 10-20% tổng chi phí, trong đó chi phí vận tải chiếm tới 60-80%. Dù mua sắm trực tuyến giúp tối ưu hóa lộ trình giao hàng, nhưng vẫn không tránh khỏi việc tạo ra lượng khí thải CO2 lớn từ bao bì đóng gói.

Theo nghiên cứu của Google, Temasek và Bain & Company, nếu tối ưu hóa hoạt động vận tải, thương mại điện tử có thể cắt giảm 30-40% lượng khí thải, nhưng đây vẫn là bài toán chưa có lời giải thỏa đáng.

Giải pháp cho doanh nghiệp?

Mặc dù gặp nhiều thách thức, logistics xanh vẫn là hướng đi tất yếu. Để vượt qua rào cản, doanh nghiệp có thể áp dụng một số giải pháp như:

Một là tận dụng chính sách hỗ trợ: Chính phủ nhiều nước, trong đó có Việt Nam, đang triển khai các chương trình ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi xanh. Việc tiếp cận các nguồn hỗ trợ này sẽ giúp giảm bớt gánh nặng đầu tư ban đầu.

Hai là hợp tác và chia sẻ nguồn lực: Thay vì đầu tư đơn lẻ, doanh nghiệp có thể hợp tác với nhau để cùng khai thác hạ tầng, tối ưu hóa chi phí và tăng hiệu suất sử dụng phương tiện xanh. Các nền tảng logistics chung có thể giúp giảm chi phí vận hành và tăng tính hiệu quả.

Ba là ứng dụng công nghệ số và AI: Chuyển đổi số giúp tối ưu hóa lộ trình vận chuyển, giảm tiêu hao nhiên liệu và tăng hiệu suất vận hành. Việc sử dụng hệ thống quản lý kho bãi thông minh, trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn có thể giúp doanh nghiệp cắt giảm lãng phí và giảm lượng khí thải phát sinh.

Bốn là đầu tư vào bao bì xanh: Theo thống kê, thương mại điện tử tại Việt Nam thải ra khoảng 332.000 tấn bao bì mỗi năm, trong đó bao bì nhựa chiếm 171.000 tấn. Việc sử dụng vật liệu tái chế hoặc dễ phân hủy sẽ giúp doanh nghiệp giảm tác động môi trường và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Tương lai của logistics xanh

Theo dự báo của Statista, lượng khí thải carbon từ hoạt động logistics thương mại điện tử sẽ đạt khoảng 25 triệu tấn CO2 vào năm 2030. Tuy nhiên, thị trường logistics xanh đang tăng trưởng mạnh, được định giá gần 1.113 tỷ USD trong năm 2023 và dự kiến đạt 1.973 tỷ USD vào năm 2031, với tốc độ tăng trưởng 7,7% mỗi năm. Điều này cho thấy xu hướng ứng dụng các giải pháp logistics xanh sẽ ngày càng phổ biến.

Logistics xanh không chỉ là trách nhiệm với môi trường mà còn là cơ hội để doanh nghiệp nâng cao vị thế, tăng tính cạnh tranh và đón đầu xu hướng phát triển bền vững. Tuy nhiên, để thành công, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng nhằm xây dựng một hệ thống logistics xanh hiệu quả và bền vững.

Mint Nguyễn         

(Theo Châu Minh Chinh)